Monday, April 25, 2011

Electric Bill thar mawlh mai hi

    January thla a Joint Electricity Regulation Commission for Mizoram & Manipur thukhawm chuan February thla atangin Mizoram a Electric hman man tih san relin 11% a pung turin an rel a, chu bill chu tun thla ah kan han hmu chiah a, mipui lamin kan beisei ai chuan kan Bill hi a tam hlawm ni ngei chuan a lang a, sawisel a tamin mipui kan phun nasa hle a ni
    Hetianga mipui an phun sup sup lai hian athawktute leh helama mithiam zawk ten han sawifiah emaw an tum lem lo a nih hmel a, chuvangin mipuiten kan lo hriat theihna turin tiin thiam tawkin han thai ve khanglang ila, kan tihsual a awm a nih chuan a hre zawk ten an la rawn sawi tha leh turah ngai ila.    Bill thar lo kal ah hian a hma a Rs 100 bawr vel chawi thinte khan 400/500 dawn te kan chawi a, 200/300 vel chawi te chu a chawi tlem pawl kan ni hialin a rinawm a. Chuvangin Tarrif thar hi engtiang chiah nge a nih tlem in thailang teh ang
    Eng Category nge i nih?: Electric hmang han tih rau rauah pawh hian Category hrang hrang kan awm a, eizawnna atana hmang Commercial ni lo Domestic hi mipui ten Bill kan hmuh leh kan chawi tam ber a nih avangin hrut ta deuh ila, bill a tam i tih rual hian eng category  a awm nge i nih i hriat chian phawt a ngai a ni.
    Domestic kan tih zingah hian Chihnih kan awm a,Kutir Jyoti Scheme (KJS) Connection an tih mai, mi rethei ngawih ngawih, Sorkar in a thlawn a Connection a pek te leh mahni thu ngei a pawt te ti ila a dik awm e. Heng mite hi kan Bill chawi dan pawh a in ang lo a, Unit kan hman zat in ang ah pawh kan chawi zat pawh a in ang thei lo bawk a ni
    KJS te hian Unit khat hman manah an chawi tlem bik a, Inah pawh Connection Point khat baka wm lo tura ngaih an ni bawk a, chutih rualin thla thum chhung a zawna Unit 45 an hmang pel a nih chuan mahni thu a pawt angin an Connection hi tih danglam sak tur a ni. KJS  zingah Unit 1-15 hmang te chuan Connection Fee Rs 10 bakah Unit khatah pawisa 90 zel an chawi ang a, 16-30 chhi te chuan Connection fee Rs 20 bakah unit khatah Rs 1.05 an chawi ang a, Unit 30 chunglam hmangte chuan Unit khatah Rs 1.50 chawiin Connection fee Rs 30 an chawi a ngai ang.
    Hetiang a nih chuan Unit 15 hi lo hmang ta se,Meter an dahna Rs 15 chawi telin thlakhat a an chawi tur chu Rs 38.50 a ni ang a, Unit 30 an chhit chuan Rs 66.30 an chawi ang a, chutiang zelin an chhit tam chuan an chawi a tam ve zel mai dawn a ni
    Mahni duhtu a pawt, Domestic te chuan Unit 1-50 chhi zingah Rs 1.50 zel Unit khat a chawiin Connection fee Rs 25 kan chawi ang a, 50-100 ah Unit khatah Rs 1.85 zel leh Connection fee Rs 50, Unit 101 -200 chhi tan Rs 2.20 zel bakah Connection fee Rs 75, 200 chunglam chhi tan Unit khatah Rs 3.65 bakah Connection fee Rs 100 kan chawi a ngai dawn a ni.
    Unit 50 lo chhi ta ila, kan chhit man ngau ngau chu Rs 75 a lo ni ang a, Connection fee (Rental ti ila a chiang ber awm e) Rs 25 leh Meter dahna Rs 15 belhin Rs 115 kan chawi a ngai ang a, Unit 100 kan chhit chuan Rs 185+15+50 = 250 a lo ni ang, chutiang zelin kan chhit tam leh kan chawi tam mai dawn a ni.
    Reader an pawimawh :Electric Bill kan chawi tam leh tam loh thuah hian Reader te an pawimawh em em a. Heta an pawimawh tih hian an duh duh zat an ziak thei tihna lam ni lovin an en hun kha a pawimawh a ni. Entirnan, thlakhat ah Unit 100 kan lo chhi a, a thla khatna chiah ah khan Reader in en lovin a tuk ah rawn en ta se, kan Meter a inziak chu 102 a lo ni tawh thei a, chuti a nih chuan kan chawi tur chu nasa takin a puang thei ta a ni  Unit 100 chhi in Rs 250 an chawi lai khan Unit 2 lek a chhi tam khan a chawi tur chu 224.40 +15+75=314.40 a lo ni daih tawh ang a, unit hnih leka kan hman tam manah khan Rs 64.40 kan chawi belh a ngai ta daih tihna a ni a. Hetiang a nih avang hian Reader te an pawimawhin a hun takah an en zat zat a ngai ta tihna a nih chu.
    Bill kan chawi thin hi : Mitam tak chuan Electric Bill kan pek hian March thla a kan chhit bill kha April ah a lo kal angah kan ngai thin. Mahse hei hi a dik lo. January thla a i chhit zat kha February thla ah Bill an rawn dah pahin Reader ten an record a, chu chu Office ah thehlut in an nih an lo chhut chhuak a, chu mi atanga i chawi tur chu March thla a i bill ah khan a rawn kal ta chauh thin a. January thla a kan chhit man kha March thla in kan pe thei ta chauh tihna a ni . Reader te hian an duh zah zah an rawn bill emaw ti mai te kan awm thin a, a dik lo a ni.
    Hriat a tana tha : Electric kan chhitna man hi kan lakluhna atanga chhut chuan a la tlawm em em a, Sorkar hian mipui te harsatna tur hria in a leina aia tlawm daihin mipuite hnenah a hralh chhuak leh a, Bill atanga kan pawisa chawi atang hian Sorkar hian hlawkna neih a hnekin a hloh char char a,  P&E Dept hi a nihna takah chuan sumthuninu a ni ngawt zawk a. Kum 2008 vel khan Bairabi Thermal Plant khuan oil manah ngawt thla khatah nuai 300 vel a hmang a, Mizoram pumin thlakhat a Bill kan chawi hi nuai 300 a tling kher lo mai thei a. Phai lam atang kan leina nen chuan Sorkar sum hloh tur chu tam tak a ni ngawt mai a ni. Hetiang a nih avang hian  Sorkar in sum tam tak a hloh lohna tur leh i bill a tlem a, sum i sen tam lohna tur chuan Power i renchem thiam a ngai ta a nih ber chu.............

Miniter interview

    MNF Sorkar lai khan Minister te khan zing karah an mahni hmu duh leh dawr duhtute tan Interview na hun an hmang thin a, chumai bakah an mahni bial bik tan nilaini zing kha an siam bik bawk thin a ni. Minister te hi kan lo mamawh hlawm hle a ni ang, zing tinin an mahni hmuh tumtu an intlar pet put  reng thin a nih kha. Minister chu sawi loh, Kolasib in Bial mi MLA Pu Rinte-a kan neih pawh khan a mah hmu duhtute tan zingkarah Interview na hun a siam thin a, hmuh tum leh hmutu kan tam thin hle zawng a nih kha.
    Congress Sorkar lo pian leh hnuah hetiang interview na hun hi siam a awm ta lo a, hei hi a chhan ber nia CM in a sawi chu induhsakna bik a awm lohna tur a ni a ti a. Tin, tun dinhmunah Kolasib bialtu MLA, Minister ni bawk chu Aizawl pa a lo ni a, a Office Aizawlah a awm bawk a. Awlsam taka hmuh theih a ni ta lo a, MJA ten thlantlin a nih hlim a an kawmna ah Interview huna  siam dawn leh dawn loh an zawhna chhangin darkar 24 chhung a ni mai a ti a. Hei hian a tum ber chu a bial mipuite tan chuan enghunah pawh a mah a hmuh theihin a dawr theih tihna a ni ber ang. A inhuamna leh a inhawnna chu lawmawm hle mahse, mi naran tan Aizawl a kal mai chu thil harsa a lo tling a, hmun tuma han kal pawhin a lo hman remchan loh lai te a ni thei tho bawk a. Minister te hian ram pum huap hna an thawh avangin an buai in an tum em em a, awlsam takin a bial mipuite tan pawh hmuh mai mai theih a ni lo a ni
    Chuvangin Bialtu MLA, Minister in a bial a rawn fan chang emaw, Official a a lo kal changte hian mimal hrang hrang leh pawl angte pawha an interview na hun hi Block hruaitute hian siam hram hram thin se a duhawm hle awm e
    Minister hmu a dawr thintute pawhin midang ten an hmu ve duh dawn a ni tih hriain ti ti pui lova, kan mamawh leh kan sawi tum chauh sawi a  dawr mai thin nise a tha a. Thenkhat rei tak tak dawr a, kawm thintute hian midang hmu ve duh ten an hmuh hman loh phah thin tih kan hriat a tha a. Mahni chauh inngaihtuah lova, midangte pawh ngaihtuah chunga hun rei lo zawk kan dawr thin hi a tha hle a ni
    Tin,  Minister in Interview a lak lai a party Workers ten an lo tawiawm khup thin hi tih loh a tan a tha a, thenkhat sawi tur pawimawh tak neite pawhin an sawi tur tha tak tak an sawi a rem loh phah fo thei tih hi kan hriat a tha hle a ni.

Ethic Committee din thar leh

    Mizoram Sorkar chuan Sorkar kal sual tur veng tur leh thil tihna kawng hrang hrang a an mahni finchhuah turin Ethic Committee a din a, chung a din hmasak ten an nihna an bansan hnuah a thar in a din leh ta a, hei hian eng ang chiahin nge hma an lak dawn tih erawh hriat a la ni lo a ni.
    Ethic Committee din a nih tirh khan Mizoram Sorkar chungah mipuiten rinna kan nghat hmanin Sorkar kalsual tur vengtu tur a din chu thil lawmawm ah kan ngai vek a, mahse kum hnih zet a ral hnuah pawh chu Committee chu hnathawk thei a siam a ni ta chuang lo a, Committee a telte ngei pawhin an tih tur leh tih loh tur engmah an hre chuang lo a, chutiang chuan a term khat, kum hnih zet chu an hmang zo ve ringawt mai a, hei hian engtiang chiahin nge tuna a thar an lo din leh pawh hi a kal dawn tih ngaih dan tur hriatthiam a  ti harsa hle a ni.
    Sorkar in Ethic Committee a din hi a lawmawm a, mahse hnathawk thei lo tur leh thawh tur hrilh loh Committee din ngawt hian awmzia a awm chuang lo a. Committee din loh nen a danglamna a awm chuang lo a ni ber mai a. Chuvangin Sorkar in Committee a din a nih chuan an hnathawh tur ruat sakin an tih tur leh tih loh turte pawh a ruahman sak tur a ni a. Term khat ngawt mai hnathawk thei lo a an awm ngawt mai te kha thil pawi tak a ni.
    Tunah Committee thar chu din a ni leh ta a, he Committee thar hi Sorkar hian hnathawk thei in siam tawh se a duhawm a. A hma  a mite ang bawk a hnathawk thei chuanglo tura a siam leh dawn a nih chuan mipui bumna atana mai a din angah a ngaih theih ang a, mipui te laka hmai phih fai tumna ang lek a ni a tih theih ngei ang. Chutiang ni lo a hna thawk thei a siam a, thil a nih dan tur ang taka an kalpui thei a nih chuan he Committee hi \angkai tak a  ni thei dawn a. Sorkar in tul lova sum a hman vak vak na te, \ul lova thil a tih vak vak te pawh a awm tawh lo deuh turah a ngaih theih a. Chutihrual chuan he Committee hi hna thawk thei ang reng si, engmah thil \angkai tak  tak ti thei chuang si lo in a awm theih bawk a, chutiang chu a thlen lohna turin Sorkar pawh hian he Committee adin hi mumal takin kalphung siam sak se, chu chu mipui te ngei pawhin hriat sak ila a \ha hle a ni.
    Sorkar kalsual tur vengtu tur din hi a \ha a, mahse hnathawk thei lo a din hi chuan awmzia a nei chuang lo a ni.

Wednesday, April 20, 2011

Lir a nghing

     Nizan hmasa khan Mizoram hmun thenkhatah Lir a nghing a, a nghin nat zawng hi 4.5 magnitude vel niin sawi a ni a, thil tihchhiat emaw hliam leh thi an awm emaw hriat  a ni hran lo a. He Lirnghing hi mithiam ten an chhutna ah chuan Kolasib hnuai vel atanga intan niin an chhut a, Kolasib ah Lirghing thu sawi a awm vak loh laiin a intanna lai vel kan lo ni reng tihna a ni
    Tunhma atang tawhin Leilung zir mite leh Lirnghing lama mithiam bik ten an lo sawi tawh thin a, Mizoram hi Lirnghing kawng a nih thu te, Aizawl leh Kolasib te phei chu a nghin nat duhna kawng in a paltlang thute an lo sawi tawh thin a, kan uksak lem lo hle thin a, inven na emaw Lirnghing lo thlen thut palh a himna tur lam ngaihtuahna emaw pawh kan nei em em ngai lo.
    Mahse hei tunhnai maiah Mizoram ah Lir tumhnih na ve deuh takin a nghing ta a, kan mithiam ten lo sawi thin ang a Lirnghing kawngin a paltlang kan lo ni tak tak a nih chuan hei aia nasa pawh hi kan la tawk thei dawn niin a lang a. Chutiang lo lo thleng ta se engtiang a hma lak tur nge tih leh chhiat rupna lo thlen thulh a hmala tu tur te pawh engmah ruahmanna tun thlengin kan la nei lo a, he lam hi engemaw lo thlen thut palh ah tia kan lo in buatsaih chu a hun tawh hle niin a lang.
    Kan Dist chhungah Mock Drill te pawh neih a ni tawh thin a, mahse heng a an thiltihte hi a tak taka chhawr tangkai na tur awm em em lo a lang te a ni a, khan Drill neihna atelte pawh khan an hlawkpuina awm em em hriat a ni loin chhiatna thlen thulhah ham an hruai emaw pawh hmuh tur a awm ngai chuang lo a. State Sorkarin hetiang a thlen a hmala tura Police a Training tirte ngei pawh Aizawl a Leimin avanga chhiatna thleng ah Duty indaih lo chhuanlam a hmangin an che chhuak thei chuang lo a ni a, khang Mock Drill kan neih te pawh khan awm zia a neih pawh a hriat em em loh a ni
    Japan Lirnghing te kan hria in a lem nen TV kaltlang te in kan hmu hlawm a, hma an lak dan te pawh kan thlir thei bawk a, khang ang kha tawk ve thei din hmunah kan din mek lai hian khawtlang hruaitute leh Tlawmngai pawlte, chhung tin maite hian khatiang chhiatna kha lo thleng ta se engtinnge kan him ang tih ngaihtuahna seng chunga hma kan lak a hun hle niin a lang a. Thil a nih tur ang a nih hma a inven lawk hi thil tangkai leh tha a nih hi hre rengin, mipuite kan himna tur ngaihtuah nise a tha hle a ni

Saturday, April 16, 2011

Hma thlir


    Kan hmalam hun tur hi kan ngaihtuah a, kan thlir thiam a tul hle awm e. Hma-lam ah engnge lo thleng dawn hre lo mah ila, kum 100 dam tura kan inngaihtuah a, vawiin a thi tura kan in buatsaih thiam hia tul hle a ni
    Mizo te hi hmathlir nei thui lo tak kan nih a rintheih a. Pi leh Pute atang reng pawha Lo an neih pawha kum khat kham tur bak hisap ngai vak lo hnam kha kan ni tawh reng a, hetiang vang hi a ni mai thei, tun thleng pawh hian kan ram rorelna leh kan khawtlang enkawl dan te, Pawl kan kaihhruaina ah te pawh hian kum 100 chu sawi loh, kum 20 thlir thleng phak pawh hi kan awm meuh lo en ni chu aw a tih theih a ni. Thenkhat chuan fiamthu titak deuhin Sapin kum 100 atan ruahmanna an siam a, Bengali hovin kum 10, Mizo in kum khat, Tuikuk hovin ni khat an ti thin a, hei hi han ngaihtuah hian a dikna chen a awm thei nite pawhin a lang a, thil chi hrang hrangah chawp leh chilh a kan tawrh nghal na tur emaw, a that lohna kan hmuh nghal rum rum lem loh chuan a hnu zel tur kan ngaihtuah thleng mawh hle a, tin thil nakin huna la tha tur pawh nise a thatna chawp leh chilh a kan hmuh loh chuan kan hisap thleng phak lo fo thin  niin a lang
    Khawtlanga hna kan thawhna leh hmasawnna kawng an zawhna hrang hrangahte hian  hmalam hun thui tak kan thlir thei lo a nih pawhin kum 10 emaw kum 5 emaw chin tal te hi chu thlir thiam ve thei ila a duhawm hle a. Zirlaite pawhin lehkha an zirna ah tawng pawng zir ringawt lovin, an future ngaihtuah chungin lehkha an zir thiam te pawh a tul a. Tum mumal fel taka nei lo te chu HSLC an pass chiah hian an buai nghal thin a. Chuvangin zirlaite pawhin an pui tlin hun a an hnathawh duh leh an tuina hre chungin lehkha te hi zir thin se a duhawm hle a ni
    Mi tute pawh hian kan eizawnna kawngah Kut hnathawk kan nih pawhin ruahmanna fel tak nei chungin kan tih a tul thin a. Ruahmanna tha nei lo te chu an hlawhchham fo thin a ni. Kan nitin khawsakna chungchangah pawh hian Sum kan lalkluh mil a khawsak kan thiam a, Plan mumal tak kan neih a tul thin.
    Hmathlir mumal nei lo leh plan mumal nei lote chu sum tam tak pawh lalut mahse an in daih tak tak ngai lo a, chuvangin, kan hmalam hun kan thlir thiam a, kan sum lakluh dan hre chunga kan khawsak thiam te pawh a tul a Hlawh nei kan ni emaw Sumdawng kan ni emaw hmathlir thui tak kan neih a tul hle a ni.

Ni 100 inhlawhna


    Sorkar laipuiin ruahmanna tha tak a siam MGNREGS, Ni 100 inhlawhna tia kan hriat lar tak mai hmangin Kolasib District pawh Sorkar kum kalta sum hmangin ni 100 kan inhlawh thei hi a lawmawm hle a ni
    He NREGS hmanga inhlawhna siam hi Sorkar in Agency atan VC te a hmang a, VC rem hria leh khaw tlang hmangaihtu, ram tana rotling tak tak an Area chhunga thawk an awm laiin VC thenkhat ah chuan inhlawhna sum chauh nghakhlel hle si, khawtlang tana thul pawimawh leh rotling tur thawk lo pawh an awm thei tho awm e.
    He Ni 100 inhlawhna sum hi a tam tham em em a, Sorkar laipuin a ruahmanna ah chuan inhlawhna tur pawh hmu ve lo mirethei ten in-hlawhna an hmuhna tur leh an din khawchhuah ve theihna tur atana a tih a ni ber in a lang a. Hetihlai hian kan ramah chuan inhlawh ngai lem lo leh Sorkar hnathawk te pawhin Job Card kan nei deuh vek a,  Tin, inhlawhfa zingah pawh a taima deuh tan chuan englai pawhin inhlawhna hi a awm deuh reng a tih theih a, hetiang a nih avang hian kan ramah hian Central Sorkar in a duhdan ang tak chuan NREGS hi kan kalpui lo tih a chiang hle a ni
    Hetiang a nih lai hian inhlawhna a awm nikhua ah  kan khawtlang hruaituten hmasawnna hna an thawhna tur atan tiin hlawh atang sum tlem tlem an lo cut a, mipuite inhlawh mang lova hlawh kan lak theihna tur ruahmanna an siam sawi sel tawk kan awm reng a. Heng mite pawh hian a nihna ang taka thawh a, a nikim barh barh a hnathawk tur chuan an peih vek bik lo nite poawh in a hriat theih a ni
    Job Card neituten a tak tak a hna kan thawh peih loh thin avangin VC te chuan kawng tha kan neih theihna tur a atana inhlawhna lo kal te hi an hman thin avangin rilru nei takin, khawl chhawrna turin pawisa  an cut then mai thin hi a finthlak viau te pawh in a hriat a. Kawngtha hi kan mamawh ber te zing a mi a nih avang  leh mipuiin kan thawh hleih theih loh turte a awm thin avangin hetianga VC ten hma an la hi a finthlak viau reng a ni
    Dan chu Dan a ni a, mahse Dan zawm famkim vek hi chu thil harsa a niin kawng thenkhatah chuan mipui tana a that zawkna tur a dan hrul deuh a kal mai a ngaih chang te pawh a awm bawk thin a. Hetiang a nih avang hian dept hotute leh Sorkar lam pawhin khawtlang hruaituten tha an tih anga an lo kalpui dan hi an haider a tul fo ni te pawhin a lang a, chutiang bawkin mipui pawhin kan hruaitute hmalakna hi kan hriat thiam pui a tulna chen a awm bawk a ni.

THUDIK PUAN ANI TA


    Duhlai in kan ziah fo \hin angin mipui ten thudik hriat kan duh a, NLUP sum avanga sorkar hnathawk ten hlawh an lak theih loh thu te, PM Special Package a ni tih hun rei tak sawi a lo ni tawh a, Chutiang a in hnial buaina karah chuan Duhlai Editorial ah pawh vawi tam tak mipui ten thudik kan hre duh tih kan sawi a ni.
    Hetiang a nih lai a, Mizoram Assembly Budget Session neih mek ah Opposition MLA K.Liantlinga zawhna atangin, Assembly House ah Mipui ten thu dik kan hriat theih nan a Minister in a NLUP chu PM Special Package a hmuh a nih loh thu a sawi ngam hi a lawmawm a, thudik hi chu a ding chang ngei tur a ni r>ng a ni. Congress sorkar a lo pian khan NLUP hi an Flagship Programme a nih thu an sawi a, chu chu an inthlan campaign thupui ber pawh a ni r>ng a ni. Nimahsela, an sorkar a\anga kum hnih a ral velah NLUP pawisa chu sem a ni thei chauh a, he pawisa an sem tlai na chhan hi an fimkhur vang niin an insawi a ni. Fimkhur hi a tul reng a, Congress sokar hmasa pawh khan NLUP hi a lo kal pui tawh a ruahmanna fel tak a awm loh avang a hlawhchham niin an in sawi a ni.
    Sap thufing chuan i zuan hmain i \umna tur en hmasa rawh a ti a, he thu hi kan hriat tlan ni fo tawh mahse,  thil zawm har tak a ni awm e. Mizoram ah Party hrang hrangte’n sorkar na an lo chelh tawh a, CM kalta kha a \awng a um phalo tih te Media hrang hrangah a lang a, hetiang hi ram hruaitute mualphona ani fo a ni. Chuvangin kan thusawi ah fimkhur ila, kan tih theihloh tur kan sawi fo hi a dik lo a ni. Mizoran rorelna sang ber Assembly House ah thudik hailan lo ni ta hi a lawm awm hle a ni.
    “Rorelna dik chu Luipui ang in luang se, felna chu tuipui kang ngai lo angin” he thu hi Mizoram mipui te hian nun pui thei vek ila, kan ram hi ‘Aw, kan zoram nuam, Chhawr-pial R<n i iang e’ tih hi hlim takin kan sa tlang thei dawn a ni. Kan ram hruaitute pawn thu dik chauh hi min hrilh mawlh teh se, chutiang a nih chuan an mahni pawh kan ring tawk a nga, in thlan leh ah pawh mipui ten Vote kan pe ngam ngei ang